16/01/2025 door Jan-Willem Grievink 0 Opmerkingen
Hoe functioneert het optimale gezin?
Een gezin heeft een belangrijke functie in de Bijbel. Eigenlijk is het een beeld van de kleinste gemeente, een plek waar Jezus ‘Heer’ wil zijn en waar Hij wordt gediend. Een plek dus waar God wil wonen als verbondspartner in een huwelijk. Het is een plek waar man en vrouw als echtpaar tot bloei komen, waar ze (ook letterlijk) ‘vrucht’ dragen, en waar hun kinderen veilig mogen opgroeien. Kinderen die dan in het gedrag van hun ouders al iets van het karakter van God mogen gaan ontdekken.
Mannen mogen iets van Jezus’ liefde (en houding en gedrag) voor Zijn bruid laten zien. Mannen mogen leren zichzelf ‘klein’ te maken, de nederigste plek in te nemen (zoals Jezus deed) en hun verbondspartner te beschermen. Hij mag zijn bruid tot bloei laten komen en in alles het beste voor haar te zoeken. Hij mag zelfs zijn leven voor haar overgeven.
Vrouwen mogen (net als de gemeente doet met Jezus Christus) hun man eren en respecteren. Hem van harte liefhebben, soms tegen hun logica en gevoel in. Ze mag leren zijn leiding te zoeken en te aanvaarden en ze mag steeds meer ‘getuige’ van hem zijn. Dat wil zeggen: goed over hem spreken op de pleinen en straten.
Het draait vaak om de moeder
Het valt overigens niet mee om in onze tijd een gezin goed te laten functioneren. Het gezin wordt aangevallen. En de zogenaamde ‘klassieke rolverdeling’ wordt belachelijk gevonden door een groot deel van de Nederlandse samenleving. Toch is bijna altijd nog steeds de ‘moeder’ de spil waar een gezin om draait, zeker als er opgroeiende kinderen thuis zijn. Dit is geen artikel over posities, rollen en waarden van mannen en vrouwen. Dat hebben we voldoende behandeld in ons boek “Werkplaats huwelijk” (zie deze link).
Mannen en vrouwen zijn volstrekt gelijkwaardig qua positie (God schiep de mens ‘mannelijk en vrouwelijk’), maar Hij gaf ze wel een andere taak. En dat alles vanuit de basishouding: “wees elkaar onderdanig in ontzag voor God” (Efeze 5:21). Toch zijn het juist de moeders die nog steeds een niet te onderschatten grote invloed hebben tijdens de eerste 14 jaar van het opgroeien van hun kinderen. Terwijl vaders juist invloed hebben door hun voorbeeldgedrag, zowel naar de kinderen toe, maar ook naar hun moeder toe.
Onze eigen leermomenten
- Maar hoe werkt dat in de praktijk als het gaat om het functioneren van een gezin en het opvoeden van kinderen? Hoe doe je dat ‘goed’ zonder dat het tot spanningen in een huwelijk leidt. Wij geven onze eigen leermomenten vanuit ons eigen 48-jarige huwelijksleven.
- Spreek als vader en moeder altijd met één mond waar de kinderen bij zijn. Ga nooit met elkaar in discussie over een opvoedkundig aspect, terwijl de kinderen het kunnen horen. Als een vader (of een moeder) iets zegt tegen een kind waar de ander het niet mee eens is, dan moet je dat later (als de kinderen naar bed zijn bijvoorbeeld) samen uitspreken. Waar het kind bij is, sta je achter de uitspraak van je partner) ”je hoort wat Papa heeft gezegd, punt uit”. Ook al ben je het er niet mee eens en vind je dat jij gelijk hebt.
- In de praktijk zal het echter zo zijn dat een vader zich zo min mogelijk met het dagelijkse opvoeden van een kind bemoeit omdat de moeder (meestal) meer thuis is en beter de samenhang van een gezinssituatie van de hele dag kan overzien. Een vader die thuiskomt en zich opeens gaat bemoeien met allerlei dingen in huis, zal grote brokken veroorzaken.
- De vader heeft juist wel een unieke voorbeeldfunctie voor het kind door op een zichtbare liefde te geven. Aan de moeder, maar ook aan de kinderen zelf. Hij mag daarmee de houding van Jezus laten zien en Bijbelse principes voorleven door de moeder zichtbaar en hoorbaar te eren. En de moeder mag het kind leren om de vader in het gezin te respecteren.
- Vaders (en moeders) hebben van nature de neiging om hun eigen stempel op het gezin te drukken en kinderen merken feilloos als die ‘stempels’ van elkaar verschillen en zullen Mama’s strengheid en Papa’s toegeeflijkheid tegen elkaar kunnen uitspelen. Het omgekeerde komt overigens net zoveel voor. Als je ouders hebt met een sterk karakter en duidelijke opvattingen (die soms kunnen botsen), dan is het een forse opgave om toch naar de kinderen éénheid uit te stralen.
“HET ZIJN JUIST DE MOEDERS DIE EEN NIET TE ONDERSCHATTEN INVLOED HEBBEN TIJDENS DE EERSTE 14 JAAR VAN HET OPGROEIEN VAN DE KINDEREN
Spelregels
- Wij hebben onze kinderen al heel jong eigen verantwoordelijkheden gegeven. Kleine taken in het huishouden. Dat helpt hen om discipline in praktijk te brengen.
- We gaven ze ook al jong zakgeld en leerden ze om daarmee om te gaan. Dingen zie ze graag wilden, daarvoor moesten ze leren te sparen. Dat leert ze ook dat niet elke wens ‘instant’ wordt vervuld. Het ‘meteen-iets-willen-hebben’ is een van de kwalen van onze welvaartssamenleving.
- Je kunt een kind al jong leren om eerst de ‘waarom-vraag’ te stellen. Waarom wil je iets? Waarom deed je dat? Waarom ga je niet meer met dat vriendje om? Dat zal per kind en leeftijdsfase verschillen, maar het helpt een kind om na te denken en het helpt ouders om zich te verplaatsen in de gedachtegang van hun kind.
- Geef een kind bepaalde vormen van vertrouwen. Probeer het al jong uit. Wij hebben onze kinderen waarden en normen aangeleerd en hen vervolgens binnen die waarden en normen geleerd om zelf keuzes te maken. Bijvoorbeeld door ze als tieners zelf te laten bepalen of ze op een leuk feestje nu om 11 uur of om 1 uur thuis zouden willen komen. Je gaat vanzelf ontdekken wat ze wel en niet aankunnen. En dat is dat weer gespreksstof voor de opvoeding.
- Weerbaarheid is een belangrijk cadeau dat je een kind in zijn kindertijd (en later in de tienertijd) kunt meegeven. Maar dat moet je al jong aanleren. Ze laten ontdekken dat het niet altijd gaat zoals ze willen. Ze leren omgaan met tegenslag en met gezag. Een kind al jong leren dat gelijk hebben iets anders is dan gelijk krijgen. En dan helpt het niet als je als vader of moeder voortdurend met ze mee blijft mopperen op een leraar die (in de ogen van het kind) iets oneerlijks heeft gedaan.
Er valt veel meer te zeggen over het functioneren als gezin. Van groot belang is dat je als gezin leert om je mooie momenten te ‘vieren’ en er dankbaar voor te zijn. En rond verdrietige momenten ook leren om samen te huilen en het verdriet een plaats te geven. En dat je in beide situaties ook leert om God in alles te betrekken.
Opmerkingen